Верувате ли во (европски) бајки?
Би можела да пишувам на темата „Европска Унија“ учено и компетентно. Зад себе имам предавачко искуство и универзитетски учебник (во две изданија) за предметот Политички систем на ЕУ (или Европски политички институции). Но верувам дека ви е доста од мудрување и попување за ЕУ како мировен проект, најуникатен модел на политички систем во историјата на човештвото, како Шуман и Аденауер имале антивоени визии и желба за соработка меѓу европските нации итн. Накусо, кога се зборува за ЕУ сè започнува со тезата за нејзиното „девствено раѓање“, небаре е зачната од ништо (ex nixilo), како нешто најневино и чисто и благородно што само треба да се возљубува и следи. Но фактите зборуваат за нешто друго. Зачетокот на она што денес го знаеме како Унија беше Заедницата за јаглен и челик од пред седумдесетина години (картел на елити во тешката индустрија пред да прерасне во економска заедница); потоа следува оцртувањето на нејзиниот „фантастичен“ развој во насока на зона на слободен пазар, еврозона, мир, прогрес, благосостојба. Мнозинството познавачи на ЕУ, а особено нејзината политичка елита, сепак се покорува на заветот на молк кога станува збор за сеќавањата на империјализмот и колонијализмот на европските сили. На пример, прашањето за некаква (макар и морална) одговорност за злосторствата сторени во времето на колонијалното минато на земјите членки е табу-тема. Но митот на ЕУ е смоквиниот лист што треба да ги покрие не само минатите туку и сегашните неоимперијални и неоколонијални гревови и инстинкти.
Политиката на проширување на ЕУ (слично како и онаа за ширењето на НАТО) е нешто во стилот „не ме гледај што правам, туку слушај што зборувам“. Митот е мит, или со други зборови креиран наратив, бајка, „мека моќ“ на убедување и моделирање на постсоцијалистичките (и други) земји во согласност со интересите на Брисел. Сето тоа што треба да ја направи Унијата „моуст сексипајл лејди“ (што би рекол незаборавениот Заев), или уште поточно е: таквата бајка е механизам за дисциплина, социополитички инженеринг, и конечно – своевидна религија. Во верските учења нема преиспитување на догмите. Ако е веќе кажано (на пример, во Лисабонскиот договор) дека ЕУ е заедница на вредности, тогаш кои сме ние, недоволно европеизираните, да поставуваме незгодни прашања? Кога ќе чујам како го цитираат Лисабонскиот договор (тоа му доаѓа како устав на Унијата, за тие што не знаат), веднаш помислувам дека тие луѓе веруваат во нормативен илузионизам. Со други зборови, веруваат дека она што е нормативно (запишано) е и стварно. На пример, и во нашиот устав пишува дека Македонија е суверена, самостојна, демократска и социјална држава. Во стварноста, нешто сосема обратно. Имаме и листа на темелни вредности, ама куќата нема ни темел ни вредносен систем.
Преостанатиот дел од колумната прочитајте го на линкот.
