Со поддршка на САД извршен пуч во Перу – Претседателот Педро Кастиљо соборен поради „обид за бунт“

• На претседателските избори во Перу, минатата година победи Педро Кастиљо, учител во руралните области од левичарската партија „Слободен Перу“. Слоганот на кампањата со која победи Кастиљо, беше „Нема повеќе сиромашни во богата земја“. Во драматичен пресврт на настаните во Перу, Педро Кастиљо, кој пред помалку од 24 часа беше претседател, сега е во полициски притвор, соочен со обвинение за бунт. Шефот на уставниот суд рече дека распуштањето на Конгресот од страна на Кастиљо е кршење на уставот. САД соопштија дека ја поддржуваат новата претседателка која најави мандат до 2026 година, иако немаше никакви избори.

Хозе Педро Кастиљо Теронес што беше избран за Претседател на Перу минатата година е роден на 19 октомври 1969 година во Пуња, зафрлено село во департманот Кахамарка, во северниот дел на Перу. Неговите родители биле селани земјоделци. Кастиљо, третото од деветте деца, работел на фармата на неговото семејство додека растел. Подоцна се обучил да биде учител. Од 1995 година работел во истото основно училиште што го посетувал во Пуња. Кастиљо на крајот доби диплома по образование (2006) и магистер по образовна психологија (2013) на Универзитетот Цезар Валехо во Трухило, Перу.

Учеството на Кастиљо во националниот штрајк на наставниците во 2017 година го подигна неговиот политички профил. Тој подоцна беше регрутиран од малата социјалистичка партија Perú Libre (Слободен Перу) за да стане нејзин кандидат на претседателските избори во 2021 година. Бидејќи никогаш не бил на изборна функција и со мала урбана поддршка, Кастиљо првично се сметал за аутсајдер меѓу 18 кандидати. Меѓутоа, неговата кампања набрзо доби на сила, бидејќи тој го искористи гневот на гласачите поради нееднаквоста во земјата – проблем што беше влошен од разорните економски последици од пандемијата СОВИД-19 . 

Слоганот на кампањата на Кастиљо, „Нема повеќе сиромашни во богата земја“, го повтори неговото ветување да се увери дека профитот од профитабилните минерални индустрии во земјата ќе го делат сите Перуанци. Меѓу другите предлози, тој вети и дека ќе иницира подготовка на нов устав. Кастиљо водеше кампања носејќи сламена шапка со широк обод што беше типична за регионот Кахамарка. Многу гласачи од руралните средини дојдоа да се идентификуваат со него, и тој излезе како изненадувачки победник во првиот круг од претседателските избори во април 2021 година. Бидејќи ниту еден кандидат не ги постигна потребните 50 отсто од гласовите за да победи на изборите, Кастиљо се пласираше во вториот круг против второпласираната, конзервативната конгресменка Кеико Фуџимори.

Во драматичен пресврт на настаните во Перу, Педро Кастиљо, кој пред помалку од 24 часа беше претседател, сега е во полициски притвор, соочен со обвинение за бунт. Соочувајќи се со гласање за импичмент од Конгресот контролиран од опозицијата, тој објави дека го распушта законодавното тело.

Меѓутоа Конгресот со големо мнозинство гласаше тој да биде отстранет од функцијата, а неговите телохранители спречија тој да се засолни во мексиканската амбасада. Само неколку часа по отповикувањето на г-дин Кастиљо, Конгресот го прогласи неговиот потпретседател, Дина Болуарте, како нов претседател.

Г-ѓа Болуарте е првата жена што го води Перу. Таа рече дека ќе владее до јули 2026 година, кога мандатот на г-дин Кастиљо би завршил. Додека г-ѓа Болуарте беше потпретседател на г-дин Кастиљо на изборите во 2021 година, кои ги доведоа на власт, таа брзо после тоа се огради од него, а обидот да го распушти Конгресот, таа го нарече „обид за државен удар“.

Говорејќи по положувањето заклетва, таа ги повика Перуанците да се соберат за „национално единство“ и побара „примирје“ за да и се дозволи да се бори против корупцијата.

Додека таа полагаше заклетва, нејзиниот претходник веќе беше во притвор. Шефот на уставниот суд рече дека распуштањето на Конгресот од страна на Кастиљо е кршење на уставот. Неколку министри, вклучувајќи го и министерот за одбрана, поднесоа оставка за неколку минути. Полицијата и вооружените сили објавија заедничко соопштение во кое велат дека ќе го почитуваат уставот. Господинот Кастиљо и неговото семејство ја напуштија претседателската палата со џип кој се упатил кон мексиканската амбасада во Лима, веројатно за да побара политички азил.

Но, според извештајот на перуанскиот дневен весник „Ел Комерсио“, највисоките полициски функционери му рекле на службеникот за обезбедување што го управувал автомобилот да го запре возилото. На прашањето дали Мексико добило барање за азил од г-дин Кастиљо, мексиканскиот министер за надворешни работи Марсело Ебрард одби да коментира, но посочи дека неговата земја имала историја на давање азил на оние кои се соочуваат со „политички прогон“.

Во 2019 година, поранешниот боливиски претседател, Ево Моралес, побара азил таму веднаш по неговата оставка од функцијата.

Сега сите очи се насочени кон новата претседателка, Дина Болуарте, за да се види кого таа ќе избере во новиот кабинет. Таа ја доби поддршката од САД, кои рекоа дека ќе го „поддржат Перу под владата на единство што претседателот Болуарте вети дека ќе ја реформира“.

Перуанците се уморни од внатрешните борби во Конгресот во кои паднаа толку многу нејзини претходници, и стекнувањето доверба во новиот претседател ќе биде голем предизвик.