Грција дозволи дупчење на нафта и гас на американскиот гигант Шеврон во близина на заштитеното крајбрежје

Грција му дозволува на американскиот гигант за фосилни горива Шеврон да врши дупчење до заштитеното крајбрежно подрачје, што предизвика правна жалба од зелените невладини организации и друштва.

Владата во јануари објави дека ќе отвори нови области за морско истражување на нафта и гас, откако Шеврон и националната компанија HELLENiQ Energy изразија интерес за повеќе локации. Сместени по должината на грчкото јонско крајбрежје, овие области ги опкружуваат морските заштитени зони (MPA) основани за заштита на загрозените видови како китовите, делфините, фоки и желките во морето.

Истовремено, грчкото Министерство за животна средина ги објави плановите за проширување на MPA во Јонското Море како дел од напорите за формирање национален морски парк. Сепак, ова „проширување“ не е баш ново; предметното морско дно се враќа од HELLENiQ, бидејќи компанијата го заврши истражувањето на областа и повеќе нема намера да ја експлоатира.

Овие двојни случувања покажуваат еден вид двосмисленост од страна на грчката влада и „може да се сфатат само како лоша шега“, вели Гринпис Грција. „Рударството и заштитата на морскиот живот не се вклопуваат заедно“.

Правниците за заштита на животната средина бараат од Европската комисија да интервенира. Адвокатите за заштита на животната средина во ClientEarth бараат од Европската комисија да го запре, како што велат, незаконското дупчење во деликатна средина.

Ова доаѓа по претходните напори на невладината организација, во соработка со Гринпис и WWF Грција, да се спротивстават на одобрувањето на Грција за дупчење на море во близина на заштитените подрачја, особено местата Натура 2000.

Трите организации поднесоа формална жалба до Комисијата во декември 2023 година, обвинувајќи ја Грција дека „систематски“ дава бесплатна пропусница за компаниите и дека ги прекршува законите на ЕУ со тоа што не спроведува соодветна проценка на влијанието врз животната средина.

Во декември минатата година, Комисијата конечно потврди дека ќе „бара појаснувања“ за тоа како грчките власти дошле до нивните одлуки за одобрување на проекти. Нејзината истрага е во тек, а во меѓувреме новите локации понудени за дупчење се уште поблиску до МПА од оние што ја предизвикаа првичната жалба на адвокатите.

Hellenic Trench, кој се протега од северното Јонско Море до јужниот дел на Крит, е жариште за морска биолошка разновидност од глобално еколошко значење, нагласуваат адвокатите. Научните докази покажуваат дека дупчењето, гласните сеизмички бранови и зголемувањето на бродовите што ги носат истражувањето и екстракцијата на јаглеводороди може да го загрозат овој витален екосистем.

И покрај признавањето на неговата вредност со планирањето да се формира јонски морски парк (сега е одложен до средината на 2025 година), правниот тим верува дека грчката влада очигледно е под влијание на интересите на американскиот гигант Шеврон.

„Интересот на Шеврон, во комбинација со фактот дека ExxonMobil е веќе активен во нашата земја, го означува истовременото присуство на два енергетски гиганти и го зајакнува верувањето дека Грција може да игра водечка улога на глобалниот енергетски пазар и потврдува дека нашата земја е атрактивна инвестициска дестинација“, соопшти Министерството во јануари.

„Бидејќи источниот Медитеран брзо станува климатска пеколна зона, апсолутно нема простор за нова нафта и гас“, вели Ана Вафејаду, лидер на правниот сектор на WWF Грција. „Ја повикуваме Европската комисија да ја одржи својата улога како чувар на договорите на ЕУ.

Портпаролот на Комисијата потврди за Euronews Green дека го добила писмото на ClientEarth во февруари и ќе одговори во догледно време. „Комисијата сè уште ја спроведува својата истрага и е во контакт со грчките власти“, додаваат тие.