Политика на глад – Кој навистина профитира од субвенциите?

Одговор на тврдењето на министерот за земјоделството Трипуновски дека заедно со земјоделците креираат програми за субвенции и унапредувањето на земјоделството

Пишува Никола Петров- Советник од Левица во Општина Гевгелија

Почитувани земјоделци,
Министерот Трипуновски засега успешно ја користи пиар стратегијата воспоставена од неговиот претходник Николовски, истата реторика дека они заедно се грижат за земјоделството и земјоделците во државата. И додека они истите наизус научени пасуси ги повторуваат 30 години наназад, ние денес сме земја чии граѓани стравуваат од можноста за глад. Гладот е веќе дојден во нашата држава. И тоа не сам, гладот е донесен од политиките на партиите на буржоазијата, на тие кои имаат сѐ.
Дали знаевте, другари и другарки земјоделци, дека 80% од буџетот за земјоделство на ЕУ оди за субвенционирање на крупните земјоделски корпорации, а само 20% за субвенции за малите фарми?
Дали министерот Трипуновски ќе каже колку од буџетот за субвенции оди за големите фарми, задруги, корпорации и олигарси, а колку за сите останати мали индивидуални земјоделци?!

Европа не ги третира подеднакво сите свои земјоделци, така да, подеднаков третман не очекувајте ниту од Трипуновски, ниту од СДС ни ДПМНЕ, партиите на олигархијата, без разлика дали ве собрале сите заедно на заедничка маса на пиење кафе.

Сегашната рамка за субвенции, првенствено регулирана со Заедничката земјоделска политика (ЗЗП), ги фаворизира големите, интензивни земјоделски операции на сметка на малите, индивидуални, одржливи земјоделци.

Нееднаквостите на ЗЗП влијаат врз земјоделците и одржливоста.

ЗЗП, основана во 1962 година, беше дизајнирана да обезбеди безбедност на храната, да ги стабилизира пазарите и да обезбеди правични приходи за земјоделците.
Со буџет од приближно 387 милијарди евра за периодот 2021-2027 година, пари на даночните обврзници од земјите во ЕУ, политиката налага, колку е поголема фармата и корпорацијата толку повеќе субвенции да добие, за сметка на малите индивидуални земјоделци.
Оваа искривена дистрибуција ги влошува нееднаквостите во земјоделската заедница и често ги поткопува еколошките и социјалните цели.

Помалите фарми, кои имаат поголема веројатност да се вклучат во одржливи земјоделски практики, добиваат несразмерно помала поддршка. Овој финансиски диспаритет може да ги принуди малите земјоделци или да се прошират неодржливо или целосно да го напуштат полето. Помеѓу 2005 и 2020 година, бројот на фарми во ЕУ се намали за 37% , а најпогодени се малите фарми. Претпоставувате, истото веќе се случи/случува и кај нас.

Понатаму, акцентот на ефикасноста на производството често води кон интензивни земјоделски практики, како што се монокултури, употреба на тешки пестициди и ѓубрива и висока густина на добиток. Како резултат на тоа, интензивното земјоделство стана значаен извор на емисии на стакленички гасови, што претставува приближно 11% од вкупните емисии на ЕУ, а притоа придонесува за губење на биолошката разновидност.

Сегашната структура на ЗЗП го продолжува циклусот каде што големите, индустриски фарми добиваат најмногу средства, зајакнувајќи ги практиките кои се штетни за животната средина и социјалната нееднаквост.

Растечките трошоци ги притискаат малите земјоделци да се борат со ефектите од инфлацијата. Зголемените трошоци за гориво, добиточна храна и ѓубрива ставија значителен финансиски притисок врз земјоделците, особено помалите фармери кои веќе добиваат минимални субвенции.

Според Еуростат, цените на земјоделските инпути се зголемија за 10% во 2022 година , при што трошоците за енергија забележаа најзначајни зголемувања. Во меѓувреме, земјоделците ширум Европа сега се платени за 9% помалку за нивните производи отколку во 2022 година .

Овој инфлациски притисок ги комплицира предизвиците со кои се соочуваат малите земјоделци, кои се помалку способни да ги апсорбираат зголемувањата на трошоците во споредба со големите. Следствено, многумина се принудени да ги префрлат овие трошоци на потрошувачите, кои исто така се справуваат со инфлацијата во нивниот секојдневен живот.

Целта на ЕУ, а и Република Македонија, мора да биде да ги пренасочи плаќањата на ЗЗП кон пристапот „јавни пари за јавно добро“. Ова значи насочување средства кон земјоделците кои спроведуваат еколошки и социјално корисни практики, како што се агроекологијата и зачувувањето на биолошката разновидност.

Поддршка на фармерите од мали размери:

Земјоделците од мали размери се столбот на руралните заедници, придонесувајќи за локалните економии, зачувувајќи ги докажаните земјоделски практики и промовирајќи ја биолошката разновидност. Сепак, тие се соочуваат со значителни предизвици во конкуренција на големите агробизниси. Со пренасочување на субвенциите за поддршка на малите и средни фарми, ЕУ и Република Македонија, може да им помогне на овие земјоделци да напредуваат, да ги одржуваат животите во руралните средини и да обезбедат продолжување на разновидните локални култури на храна.

Земјоделските работници често се соочуваат со несигурни работни услови и ниски плати. Реформираниот систем на субвенции треба да даде приоритет на фер приходи и пристојни работни услови за сите земјоделски работници. Ова може да се постигне со поврзување на субвенциите со социјалните стандарди и обезбедување дека финансиската поддршка ќе стигне до оние на кои им е најпотребна.

Реформата на земјоделските субвенции на Република Македонија е од суштинско значење за создавање праведен и инклузивен систем за храна. Со поддршка на малите земјоделци, промовирање одржливи практики и обезбедување фер работни услови, ние можеме да изгради поправеден и одржлив земјоделски сектор. Оваа реформа е клучна не само за благосостојбата на земјоделците и руралните заедници, туку и за здравјето на нашата животна средина и иднината на производството на храна.