Инжинери на Република Македонија: ЕВН не достави навремени информации, трошоците ќе паднат врз граѓаните

Во известување до јавноста, здружението на Инжинери на Република Македонија(ИНМР) остро реагираше на задоцнетото доставување на податоци од страна на ЕВН Дистрибуција, поврзани со планираните измени во системот на читање на броила и новите правила за снабдување со електрична енергија. Наместо во рок од 10 дена, податоците биле доставени со задоцнување од околу еден месец, што Комисијата го оцени како „јасен сигнал дека ЕВН не ја почитува институцијата и нема капацитет навремено и квалитетно да одговори на барањата на потрошувачите.“

Според информациите добиени од ЕВН, трошоците за воведување месечно отчитување на сите броила ќе изнесуваат околу 10 милиони евра во 2025 година, а по 7 милиони евра годишно до 2029 година. Компанијата предложила, наместо тој модел, средствата да се пренасочат кон набавка и вградување на паметни мерни уреди, по 100.000 годишно. Од таму оценуваат дека тоа ќе биде „одржливо решение кое ќе овозможи месечно отчитување и ќе го олесни преминот кон паметно мерење.“

Но, ИНМР укажува дека „независно дали станува збор за класично месечно читање или паметни броила, трошокот во целост паѓа врз граѓаните,“ што, како што посочуваат, е во спротивност со „досегашните изјави на сите претставници на власта при објаснувањето на имплементацијата на новиот Закон за енергетика.“

Во контекст на законската рамка, ИНМР потсетува дека членот 185 став (2) од новиот Закон за енергетика строго предвидува издавање на фактури врз основа на мерење, а не врз претпоставена потрошувачка, освен во случаи кога мерачот е неупотреблив. Се предупредува дека отчитување и мерење не се исто, и оттаму „не може да се дозволи било каква импровизација“ на законот.

Комисијата предложи неколку практични решенија за подобрување на услугата на ЕВН, меѓу кои:

Двојна идентификација на фактурите: со наведување на точното време на отчитување (час и минута) кај реалните фактури, додека кај паушалните – експлицитна ознака дека станува збор за претпоставена потрошувачка.

Корективна тримесечна фактура во случај на паушално пресметани сметки.

Аконтативно плаќање со годишно порамнување – погодно за граѓани кои престојуваат во странство.

Известување преку СМС порака при издавање на нова фактура.

Самоотчитување со награда, со попуст за потрошувачи кои пријавуваат реална состојба преку модернизирана веб платформа.

Во известувањето се вели и дека ИНМР побарала:

Проширување на првиот блок во високата тарифа од 210 на 270 kWh, како облик на социјална помош;

Јавна дебата за терминот „евтина струја“ поради растечката продукција од фотоволтаични капацитети;

Враќање на надлежноста за утврдување на цената на електричната енергија кај домаќинствата кај РКЕ, бидејќи таа сега е пренесена на ЕВН Хоме;

Јавните институции да се снабдуваат преку ЕСМ Продажба, со цена што ќе овозможи нивно одржливо функционирање.

„Свесни сме дека ЕВН нема капацитет и флексибилност да испорача соодветен квалитет на услуги кон граѓаните,“ стои во завршницата од објавеното известување.

Според ИНМР, иако нема официјална најава за ново поскапување, дебатата за формулите за пресметка на цената се одложува за ноември 2025, кога ќе се преговара за цената за 2026 година.

Овој текст е базиран на официјалното известување од здружението Инжинери на Република Македонија, објавено по работниот состанок одржан на 23 мај 2024 година.