Зошто е затворен центарот за изгореници кога Македонија има медицински кадар за работа со пациенти кои имаат изгореници?

• Пишува доктор Добрила Андоновска:

Првиот официјален Центар за изгореници е формиран со формирањето на Воената болница во Скопје, со самото формирање на болницата под раководство на Д-р.Крсте Митановски, према стратегијата на здравството на ЈНА. Центарот е затворен за да се ослободи за приватната Кардиохирургија ,,Жан Митрев”.

Вториот Центар за третман на изгореници е отворен во 2000 година во Градска општа болница – Хирургија, сегашна Клиника за хируршки болести ,,Св.Наум Охридски” во Скопје, а е ставен вон функција во 2016 година.

Во Центарот работеа специјалисти и субспецијалисти по Пластична и реконструктивна хирургија:

* Прим.д-р.Спиро Јовевски

* Прим.д-р.Добрила Андоновска – одбранила јавен труд на ниво на магистерски труд на тема

* Прим.д-р.Грета Марцикиќ,

* Нау. сор. Д-р.Маре Стевковска – докторирала на тема

* Асс. Д-р.Емилија Атанасова,

* Асс. Д-р.Елизабета Обочки,

* Асс. Д-р.Биљана Шапова и

* Асс. Д-р.Јасна Угриновска.

Тим на врвни специјалисти по анестезиологија и реанимација:

* Прим. д-р. Аврам Балабанов

* Прим. д-р. Радослав Калиников

* Прим. д-р. Жика Урдаревиќ

* Прим. д-р. Славко Крстевски

* Проф. д-р. Мирјана Шошолчева

* Прим. д-р. Славица Стојанова Гудељевиќ

* Прим. д-р. Мира Ѓорчева

* Проф. д-р. Тања Троиќ

* Асс. д-р. Марија Личеновска

* Асс. д-р. Олгица Василевска

* Асс. д-р. Гордана Оранска

и бројни други млади доктори специјализанти, сега врвни анестезиолози во јавното и приватното здравство.

Центарот функционираше како посебен оддел на одделението за Пластична и реконструктивна хирургија, сместен во посебен дел од болницата со посебен надворешен влез.

Центарот беше опремен со најсовремена опрема од Јапонската Влада – Интензивна нега со два Клинитронови системи од француско потекло, какви што постоеја во регионов единствено во Пирогов – Софија (околу 40 – 50 на број). Овие компјутеризирани системи овозможуваа специјални микроклиматски услови: аерација, температура, влажност и пациентите лежеа како во бестежински простор на ,,кади” исполнети со силиконски песок кој ,,врие” поради проток на воздух.

Центарот располагаше со посебна операциона сала за изгореници каде шесте специјалисти по пластична хирургија, тимски со врвните анестезиолози, вршеа оперативни зафати и преврски во општа анестезија. Центарот беше опремен и со респиратор донација од Макстил.

Освен интензивната нега постоеше и болничка соба со два кревети, што значи дека капацитетот беше за 4 пациенти со екстензивни изгореници, а со нивно подобрување се префрла, по потреба, на одделението за Пластика со 15 кревети.

Беше формирана и Банка на амнионски мембрани (во соработка со Гинекологија – Чаир) по пример на Пирогов и други центри.

Докторите се обучува во Пирогов,

КЦ Љубљана, КБЦ Ребро – Загреб, Прага, Франкфурт, а во 2005 година после обука во Оксфорд се воведе и третман со сребрени преврски и други артефициелни преврски. Континуирано се надградуваа учествувајќи на бројни меѓународни симпозиуми и работилници.

Докторите се бавеа и со научно – истражувачка дејност од што произлегоа еден докторат и еден јавно одбранет труд на ниво на магистерски труд, стотина авторски и коавторски трудови и презентации на бројни меѓународни конгреси, како и работа со студенти и едукација на специјализанти.

Пет медицински сестри беа на едномесечна обука во Пирогов – Софија, како и еден пластичен хирург и анестезиолог.

Најтешките интубирани пациенти првите години се третираа во интензивната во Центарот, но понатаму беа третирани во централната болничка Интензивна за да бидат под ,,будно око” и третман на врвните анестезиолози и реаниматолози. Во интензивната се вршеше и хемофилтрација на одреден број на пациенти со екстензивни изгореници.

Се работеше тимски со специјалистите од сите дијагностички, хируршки и интернистички гранки, а особено со детските хирурзи.

За период од петнаесет години и осум месеци во Центарот се лекуваа 1316 пациенти со екстензивни изгореници (према званична документација), просечно 84 пациенти годишно со ,,тешки” изгореници, а не два пациенти годишно, како што изјавија надлежните.

Дополнително околу 20 – 30 пациенти годишно со друга тежина на изгореници кои се лекуваа на одделенијата за Пластична хирургија и за Детска хирургија, што значи дека во оваа болница се лекуваа нешто над 100 пациенти годишно.

Да претпоставиме дека се лекувале уште 20 во други установи, тоа се 120 пациенти годишно, на државно ниво.

Во Центарот се лекуваа и страни државјани како приватни пациенти и имаше тенденција да прерасне во регионален Центар

Секвелите од изгорениците како лузни, контактури и други деформитети се решаваа во истата установа.

Треба да се напомене дека огромен беше бројот на пациенти со изгореници кои се третираа и во амбулантно – поликлинички услови.

Значајно е да се нагласи дека лекувањето на тешките изгореници е повеќемесечно и ,,скапо” го чини Фондот, но ништо не е поскапо од човечкиот живот.

Ако се иземе актуелната ситуација каде бројни пријателски држави прифатија лекување на повредените (најбројни во Србија и Бугарија) треба да се напомене дека искуството покажало дека лекување на еден пациент со изгореници во европска држава би го чинело Фондот минимум 150 – 250 илјади евра, а бидејќи сме социјална држава, секој пациент за чие лекување нема услови во македонското здравство има право да се лекува во друга држава на товар на Фондот.

Па, се поставува прашањето дали државата ќе ја чини помалку да формира современ Центар за изгореници или да испраќа пациенти на повеќе – месечно лекување надвор?

Од ова сето изнесено се заклучува дека не се во ред паушалните изјави дека во државава се лекуваат само два пациенти со тешки изгореници на годишно ниво (очигледно информацијата е добиена од погрешен извор).

И да нагласам, не се обвинуваат властите што немаме Центар за изгореници, на истите им се честита за огромниот напор да се згрижат тешките пациенти во други центри и држави, тоа е одличен потег, но се актуелизира проблемот дека ние мора да формираме современ Центар за изгореници кој би требало да има минимум 50 легла.

Имаме неискористени капацитети кои може да се пренаменат, имаме врвни активни пластични хирурзи, детски хирурзи, трауматолози, врви анестезиолози и реаниматолози и други специјалности, одличен и искусен медицински персонал.

Останува да помине овој шокантен период, да заврши со добро лекувањето на сите пациенти независно дали се лекуваат во Македонија или во други држави, па да се седне со ладна глава и да се направи стратегија за формирање на современ Центар за изгореници кој би бил од огромно значење за пациентите, здравствените работници и државата не само од здравствен туку и од стратешки аспект.

Уште еднаш, длабоко сочувство до семејствата кои се скршени од болка, нека почиваат во мир нивните најмили.

Да биде успешно лекувањето на сите пациенти кои се лекуваат во Македонија и во странство.

Поддршка за сите здравствени работници. Треба да веруваме во нив.