Почина Даниел Елсберг: Човекот што ги откри воените злосторства на САД во Виетнам

Даниел Елсберг, свиркачот кој го разоткри обемот на американската вмешаност во Виетнамската војна, почина на 92-годишна возраст, објави вчера Би-Би-Си. Тој почина во својот дом во Кенсингтон, Калифорнија, од рак на панкреасот, соопшти неговото семејство.

Протекувањето на документите на Пентагон на поранешниот американски воен аналитичар од 1971 година доведе до тоа да биде наречен „најопасниот човек во Америка“. Тоа доведе до случај на Врховниот суд бидејќи администрацијата на Никсон се обиде да го блокира објавувањето во Њујорк Тајмс. Но, обвиненијата за шпионажа против Елсберг на крајот беа отфрлени.

„Даниел беше трагач по вистината и патриотски раскажувач на вистината, антивоен активист, сакан сопруг, татко, дедо и прадедо, драг пријател на многумина и инспирација за безброј други. Тој ќе биде скапо ни недостасуваше на сите“, се вели во соопштението на семејството на Елсберг.

Со децении, Елсберг беше неуморен критичар на владините пречекорувања и воените интервенции.

Неговото противење се кристализираше во текот на 1960-тите, кога ја советуваше Белата куќа за нуклеарна стратегија и ја оценуваше Виетнамската војна за Министерството за одбрана.

Она што Елсберг го научил во тој период, натежнало на неговата совест. Ако само јавноста знаеше, мислеше тој, политичкиот притисок за завршување на војната може да се покаже како неодолив.

Објавувањето на документите на Пентагон – 7.000 владини страници кои ги разоткрија измамите на повеќе американски претседатели – беше производ на тоа образложение.

Објавите во весниците беа во спротивност со јавните изјави на владата за војната и откритијата што ги содржеа помогнаа да се стави крај на конфликтот и, на крајот, го посеа семето на падот на претседателот Ричард М Никсон.

„Елсберг беше дедо на свиркачите“, изјави за Би-Би-Си поранешниот главен уредник на весникот „Гардијан“, Алан Расбриџер.

Документите на Пентагон создадоа судир со Првиот амандман меѓу администрацијата на Никсон и Њујорк Тајмс, кој прв објави стории засновани на документите – фрлени од владини претставници како акт на шпионажа што ја загрози националната безбедност. Врховниот суд на САД пресуди во корист на слободата на печатот.

Елсберг беше обвинет пред федералниот суд во Лос Анџелес во 1971 година за кражба, шпионажа, заговор и други точки од обвинението.