Интервју со Кристијан Гиноски, уличен музичар

23 годишниот Кристијан Гиноски е уличен музичар кој што со музика се занимава повеќе од 7 години. За Антропол, тој ги споделува неговите искуства и импресии од свирењето на улица во Скопје, Охрид и Малта, во еден обид пореално да ја отслика положбата на работниците во оваа професија.

Антропол: Како го доживуваш уличното свирење? Какви сличности и разлики постојат помеѓу уличниот настап и настапите низ локали?

Кристијан: Свирењето во локал има јасно назначена цел, односно локалот бара бенд соодветен на неговиот имиџ. Концептот и поентата на настапот на улица, комплетно го креира самиот изведувач. Публиката која присуствува во локалите е најчесто таму поради социјалниот елемент, а публиката која застанува на улица е комплетно сконцентрирана на настапот. Сепак, најголемата разлика е тоа што уличниот настап е бесплатен. На улица никој не треба да плаќа енормни суми за минијатурни пијачки за да слуша музика.

Антропол: Со какви проблеми се соочуваш дур свириш на улица? Дали локалите имаат спротивставен интерес на твојот?

Кристијан: Ние се соочуваме со секакви проблеми додека свириме. Опремата мора да биде на батерии, што е доста скапо. Локалите знаат да направат проблем, некогаш за гласноста, некогаш за нешто друго. Имаше случај, каде што на сопственик на еден локал му пречеше како изгледа мојот звучник. Валидна причина, нели? Се случува некогаш арогантно да нè избркаат од место каде што законски ни е дозволено да свириме. Исто така, временските услови знаат да преставуваат проблем.

Антропол: Каков однос добиваш од минувачите кои те слушаат? Како тие реагираат на целиот концепт на улично свирење и дали имаш забележано промена во нивните реакции низ годините?

Кристијан: Сè помалку и помалку имам негативни искуства со минувачите. Дефинитивно има огромен скок во прифаќањето на концептот на уличното свирење во Скопје. Луѓето често знаат да застанат, да побараат песна или да поразговараат на кратко. Се случувало на улица да не побараат за свирење во некој локал.

Антропол: Може ли да се заработува од уличното свирење?

Кристијан: Првично, за да се свири на улица, потребна е соодветна опрема. Без користење на засилувач (појачало), заработката драстично се намалува. Повеќето засилувачи и миксети користат струја, што е достапна само во ГТЦ, каде што често наидуваме на проблеми. Потребна е инвестиција за опрема која работи на батерии, за да почне да се заработува, а заработката во Македонија е речиси никаква, па и ние, како и многу други, спасот го бараме во некоја друга држава.

Антропол: Освен во Македонија, како уличен изведувач имаш настапувано и во Малта. Кои споредби можеш да ги направиш?

Кристијан: Највлијателната разлика е тоа што за во Македонија е потребна дозвола за улично свирење, што не е случај во Малта. Во Малта свирењето е дозволено секаде освен на 5 локации (на кои, иако забрането, никој не реагираше кога свиревме), а во Скопје, дозволата важи за мал број локации, од кои што сме често бркани. Исто така, огромна е разликата во пристапот на надлежните со уличните музичари. Имено, во Малта, многу поретко се користат заканите „знаеш ли јас кој сум“ и „никогаш нема да засвириш веќе тука“. Се надевам дека некогаш во иднина, ќе видам и некоја сличност помеѓу свирењето на улица во Малта и во Скопје.

Антропол: Како град Скопје ги третира уличните музичари?

Кристијан: Освен скромниот финансиски надомест, кој секоја година беше помал од претходната, немаме многу добиено од град Скопје. Претходната година, град Скопје одвојуваше 4000 денари за 12 настапи месечно, а парите ниту еден месец не стигнаа на време. Има неколку поединци кои се трудат да ни обезбедат барем некакви услови, но поголемиот број од задолжените на овој проект како да не ни постојат. Дозволата се вади во Универзална сала, а процедурата не е воопшто комплицирана. Конкурсот е надвор од дозволата за свирење и за да се учествува, треба да се помине аудиција.

Антропол: Многу важни музичари на дваесетиот век биле „улични барди“, Владимир Висоцки (СССР), Виктор Хара (Чиле), Боб Дилан (САД)… Со своите стихови и акорди извршиле значително влијание врз културните и политичките состојби на своето време. Ја имаат ли таа сила современите „улични барди“? Има ли можност за такви појави во Македонија?

Кристијан: Па Владимир Висоцки, Виктор Хара и Боб Дилан станаа познати во 1960-тите, а ние сме околу 60 години назад, така што сите очекуваме за некоја година да се појави некој како нив. Секако дека има можност некој од уличните музичари да ја промени политичката состојба. Сега е времето за таквите појави. Речиси сите од „домашните“ естрадни музичари имаат учествувано во пропагандни спотови на политичките елити, што значи дека доколку некој музичар е способен да делува во насока на позначајна промена на политичката сцена, тоа е некој уличен музичар, а не естраден..

Антропол: На вообичаените концерти има јасна рампа меѓу публиката и изведувачот, која отсуствува на улица. Што значи тоа отсуство за тебе? Како се однесува публиката кон тоа отсуство?

Кристијан: Отсуството на таа рампа создава поголема блискост помеѓу мене и моите слушатели. Чувството е како да свириш помеѓу пријатели, а не како да си најмен музичар. Мислам дека публиката ме чувствува како некој што е тука со нив, а не тука за нив.

Антропол: Постои ли поврзаност и соработка меѓу уличните музичари во Скопје? Постои ли, воопшто, потреба од такво нешто?

Кристијан: Не постои формална поврзаност, настрана од познанството и пријателството. Секако, потребно е тоа да се промени и да се развие поголем степен на соработка. На тој начин, полесно би можеле да се избориме со проблемите со опремата кои ги набројав претходно, бидејќи се создава простор за споделување на миксети, засилувачи на звук, инструменти. А можеби, со еден таков вид на организирање, ќе можеме и да се спротивставиме на системските препреки на кои наидуваме, како проблемите со ГТЦ, проблемите кои настануваат поради конфликтот на интерес што го имаме со други локали, ниската платеност од страна на град Скопје и сл.